تنوع اللی زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی پایین در مکان‌هایGlu-A3 ،Glu-B3 و Glu-D3 در گندم‌های نان بومی بهاره ایرانی

در برنامه اصلاح گندم، کیفیت نانوایی یکی از اولویت‌های مهم بوده و اصلاح ارقام پرمحصول با کیفیت نانوایی بالا بسیار حائز اهمیت است. در آزمایش حاضر، تنوع اللی ژن‌های رمز کننده گلوتنین با وزن مولکولی پایین (LMW-GS) در 154 گندم نان بهاره بومی ایرانی و رقم بهار چینی (Chinese Spring) با استفاده از آغازگرهای اختصاصی گروه مورد بررسی قرار گرفتند. برای مکان‌های Glu-A3، Glu-B3 و Glu-D3، به‌ترتیب 12، 2 و 9 الل تکثیر شدند. در مکان ژنی Glu-A3، با استفاده از دو جفت آغازگر Glu3A.2 و Glu3A.3 به‌ترتیب ژن‌های زیرگروه رمزکننده پروتئین‌هایی با توالی انتهای آمینی MDTSCIP- وMETSCIP- تکثیر گردیدند. قطعه 700 جفت بازی با 3/45 درصد و قطعه 742 جفت بازی با 2/0 درصد به‌ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی را داشتند. برای مکان ژنی Glu-B3، براساس جفت آغازگر Glu3B.2 طراحی شده براساس ژن‌های زیرگروه رمزکننده پروتئین‌هایی با توالی انتهای آمینی METSHIPG-، دو قطعه 440 و 421 جفت بازی با فراوانی 2/73 درصد و 8/26 درصد تکثیر شدند. جفت آغازگرهای Glu3D.2، Glu3D.3 و Glu3D.4 طراحی شده به‌ترتیب بر اساس ژن‌های زیرگروه رمزکننده پروتیئن‌هایی با توالی انتهای آمینی METSRV-، METCIP- و METSCIP- جهت تکثیر مکان Glu-D3 استفاده شده و الل 700 جفت بازی با 34 درصد و الل 589 جفت بازی با 7/0 درصد بیشترین و کمترین فراوانی را در این جایگاه داشتند. میزان اطلاعات چندشکلی از 09/0 تا 72/0 با میانگین 22/0 و تنوع ژنی یا هتروزیگوتی مورد انتظار از1/0 تا 76/0 با متوسط 24/0 متغیر بود. برای بررسی رابطه تنوع اللی ژن‌های LMW-GS گندم‌های بهاره ایران و مناطق آب و هوایی کشور، تجزیه واریانس مولکولی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مولکولی داده‌های حاصل از آغازگرهای اختصاصی LMW-GS، نشان داد که واریانس درون و بین گروهی به‌ترتیب 87 و 13 درصد واریانس کل مولکولی را تبیین کردند.